young-woman-having-a-midnight-snack-768

Συναισθηματική υπερφαγία

Η Κλινική Υπνοθεραπεία ως μοντέλο θεραπείας της συναισθηματικής υπερφαγίας

Οι επιλογές των ατόμων όσον αφορά τη διατροφή καθορίζονται τόσο από βιολογικούς όσο και από ψυχοκοινωνικούς παράγοντες. Η λήψη τροφής δεν ικανοποιεί μόνο τις βιολογικές ανάγκες της πείνας και της δίψας, αλλά και ενέργειες συμβολικές, ηθικές και πολιτισμικά καθορισμένες.

Συναφές προς τη διατροφή είναι το ζήτημα του ελέγχου του βάρους. Λόγοι γενετικοί και ψυχοκοινωνικοί (όπως το στρες), καθώς και η κατανάλωση πολύ περισσότερων από τις αναγκαίες θερμίδες συντελούν στην υπερβολική αύξηση βάρους. Κάθε οργανισμός έχει ένα κωδικοποιημένο μέσα του προκαθορισμένο σημείο βάρους που βρίσκεται σε μία διαρκή προσπάθεια να το διατηρήσει. Όταν το βάρος αρχίζει να αλλάζει, τότε ο οργανισμός λαμβάνει διορθωτικά μέτρα τα οποία είναι άμεσα συνυφασμένα με το μεταβολισμό. Ο μεταβολισμός του κάθε ατόμου είναι διαφορετικός. Υπάρχουν άτομα που αν αυξήσουν ή μειώσουν δραστικά τις θερμίδες που λαμβάνουν θα παρατηρήσουν μια ανάλογη μεταβολή στο βάρος τους και υπάρχουν άνθρωποι που όσο και να αλλάξουν τις διατροφικές τους συνήθειες δεν θα παρατηρήσουν καμία ιδιαίτερη αλλαγή. Ο μεταβολισμός μας, όπως και όλες οι αυτόνομες, αυτόματες βιολογικές λειτουργίες μας ελέγχεται από αυτό που ονομάζουμε «υποσυνείδητο» ή διαφορετικά «ασυνείδητος νους».

Το πόση τροφή από αυτή που τρώμε θα μετατραπεί και θα χρησιμοποιηθεί σαν ενέργεια και πόση θα αποθηκευτεί σαν λίπος, είναι αποκλειστική απόφαση του ασυνειδήτου. Τα περισσότερα προβλήματα πάχους οφείλονται σε επιδράσεις που έχει δεχτεί ο ασυνείδητος νους, δηλαδή σε ψυχολογικούς προγραμματισμούς που εξυπηρετούν κάποιον ασυνείδητο στόχο και με βάση τον οποίο καθορίζεται αυτόματα ο ρυθμός και οι λειτουργίες του μεταβολισμού, αλλά και οι συνήθειές μας όσον αφορά την κατανάλωση τροφής. 

Χαμηλή αυτοπεποίθηση, άγχος, εκνευρισμός, πλήξη, μοναξιά, απογοήτευση, αίσθηση ανεκπλήρωτου είναι ορισμένα από τα συναισθήματα που λειτουργούν εκφράζοντας ανάγκες και θέλω του εαυτού. Διάχυτες δυσάρεστες συναισθηματικές καταστάσεις υποθάλπονται πίσω από διατροφικές διαταραχές.

Η τροφή εκτός από τη χρησιμότητά της, δηλαδή αυτή καθεαυτή τη διατροφή για επιβίωση, συνδέεται φυσιολογικά και με συναισθηματικούς παράγοντες. Αρκετές φορές το άτομο διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να πειθαρχήσει στη λήψη της ποιότητας ή της ποσότητας της προσλαμβανόμενης τροφής. Η «συναισθηματική λήψη τροφής», όπως λέγεται, χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις που ο εγκέφαλος έχει συνηθίσει να τη χρησιμοποιεί ως μοναδική μέθοδο για να διορθώσει συναισθηματικές καταστάσεις ή ελλείμματα. Αυτός λοιπόν ο εγκεφαλικός μηχανισμός εκτρέπει το άτομο και τη συμπεριφορά του, αναγκάζοντάς το να καταλήξει στην αύξηση του σωματικού βάρους και εντέλει στην παχυσαρκία.

Υπάρχουν ορισμένοι ψυχοσυναισθηματικοί παράγοντες που μπορεί να σχετίζονται με την επιθυμία του ατόμου να καταναλώνει τεράστιες ποσότητες φαγητού. Συγκεκριμένα, η ταύτιση με κάποιο άτομο που θαυμάζουμε υποσυνείδητα και το οποίο μπορεί να είναι υπέρβαρο, συναισθήματα απόρριψης τα οποία μας οδηγούν στην κατανάλωση τροφής με σκοπό να βιώσουμε και πάλι τα πρώιμα συναισθήματα ασφάλειας και αποδοχής της βρεφικής μας ηλικίας, συναισθήματα «κενού – ματαίωσης», συναισθήματα ανασφάλειας, ανάγκη για αυτοτιμωρία, ανάγκη να τιμωρήσουμε τον σύζυγο σε περιπτώσεις που είναι αυταρχικός και βίαιος, τρόπος αποφυγής του σεξ καθώς το άτομο γίνεται μη θελκτικό, έλλειψη σεξουαλικής ικανοποίησης, φόβος να είναι κάποιος αδύνατος, αμετάβλητες ασυνείδητες αντιλήψεις, όπως «φάε για να μεγαλώσεις».

Η παχυσαρκία αποτελεί ένα φαινόμενο που απασχολεί μικρούς και μεγάλους. Πολλοί μάλιστα πάσχοντες, στρέφουν το ενδιαφέρον τους στο πώς θα χάσουν τα περιττά κιλά και όχι στους λόγους που τα απέκτησαν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, με εξαντλητικές προσπάθειες δίαιτας, να χάνουν κιλά και να τα ξαναπαίρνουν πολύ εύκολα. Ο λόγος είναι ότι για ένα μερικό διάστημα υπερισχύει η συνειδητή αποφασιστικότητα και επιθυμία να ακολουθήσουμε κατά γράμμα τις οδηγίες του εκάστοτε διαιτολόγου, επιθυμία όμως που διαρκεί άθελά της για μικρό χρονικό διάστημα. Τα κιλά μπορεί να χαθούν, είναι όμως δεδομένο ότι θα τα ξαναπάρουμε. Πίσω από αυτή την διαδικασία κρύβεται η ισχυρή λειτουργία του υποσυνείδητου η οποία υπερισχύει του συνειδητού. Οι δίαιτες λοιπόν μπορεί να κερδίζουν μικρές μάχες, αλλά πολύ σπάνια θα κερδίσουν τον πόλεμο, καθώς αποτελούν μια συγκρουσιακή κατάσταση ανάμεσα στο συνειδητό και το ασυνείδητο του ατόμου. Από την μια υπάρχει η επιθυμία του συνειδητού νου και από την άλλη το τι πρέπει να γίνει. 

Ο μόνος τρόπος για μόνιμη αλλαγή είναι να αλλαχθούν αυτοί οι ασυνείδητοι προγραμματισμοί στην ίδια τους τη ρίζα, δηλαδή μέσα στο ασυνείδητο.

Ο θεραπευτικός ρόλος της Κλινικής Υπνοθεραπείας στη συναισθηματική υπερφαγία

Η Κλινική Υπνοθεραπεία είναι μια συνθετική, βραχεία στρατηγική θεραπείας που στοχεύει συγκεκριμένα στο να βρει λύση στο πρόβλημα γρήγορα, με ασφάλεια και όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται. Τα ψυχολογικά ή ψυχοσωματικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι συνήθως απλά το αποτέλεσμα μιας πιο βαθιάς, υποβόσκουσας διανοητικής/συναισθηματικής αιτίας. Η κλινική υπνοθεραπεία στοχεύει ακριβώς σε αυτό το βαθύτερο επίπεδο προκειμένου να δώσει λύση. Η ευκολία πρόσβασης στο ασυνείδητο που επιτυγχάνεται κατά την ύπνωση, επιτρέπει τη χρησιμοποίηση ανεκμετάλλευτων δυνατοτήτων του ατόμου οι οποίες βοηθούν σημαντικά στη θεραπευτική αλλαγή.

Η θεραπευτική λογική που βρίσκεται πίσω από την κλινική υπνοθεραπεία, είναι ότι αυτό που μας δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινότητά μας είναι ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε και τα αντίστοιχα συναισθήματα που προκαλούνται από τις σκέψεις μας. Ωστόσο, ο τρόπος που σκεφτόμαστε και τα αντίστοιχα συναισθήματά μας, είναι αυτά που εμποδίζουν την πρόσβασή μας σ’ ένα άλλο επίπεδο σκέψης ή συνείδησης όπου μπορούμε να βρούμε τη λύση του προβλήματος. Η κλινική υπνοθεραπεία μας επιτρέπει την πρόσβαση σ’ αυτό το άλλο διαφορετικό επίπεδο συνείδησης και διανόησης.

Στη σύγχρονη υπνοθεραπεία, αναγνωρίζεται ότι η μόνη «δύναμη» μέσω της οποίας μπορούν να γίνουν επιθυμητές αλλαγές μέσα σ’ ένα θεραπευτικό πλαίσιο, βρίσκεται στον υποσυνείδητο νου του πελάτη. Με την Κλινική Υπνοθεραπεία συντελείται ένας επανασυνειρμός της εμπειρικής ζωής του ατόμου. Παύουν να πυροδοτούνται αρνητικοί ή περιοριστικοί συνειρμοί, αντιθέτως ενεργοποιούνται συνειρμοί γεμάτοι νέες προσωπικές ικανότητες και δυνάμεις.

Μέσα από βαθιές θεραπευτικές τεχνικές της Κλινικής Υπνοθεραπείας μπορούμε να εντοπίσουμε και να επεξεργαστούμε διεξοδικά διάφορες ψυχοσυναισθηματικές αιτίες και παράγοντες που οφείλονται για την οποιαδήποτε διατροφική μας δυσκολία απελευθερώνοντας δυσάρεστα συναισθήματα, αναπλαισιώνοντάς τα και «θρέφοντας» τον εαυτό με τις πραγματικές του ανάγκες.

Βιβλιογραφία

– Agras, W.S & Apple, R.F. (2008). Overcoming Eating Disorders: A Cognitive-Behavioral Therapy Approach for Bulimia Nervosa and Binge-Eating Disorder (Treatments That Work). Oxford University Press.
– American Psychological Association (1994). APA definition and description of hypnosis. Defining hypnosis for the public. Contemporary Hypnosis, 11(3), 142-143.
– Cyrulnik, B. (2008). Της Σάρκας και της Ψυχής. Κέλευθος
– Δόβελος Ι. (2009). Η επιστήμη της βιοθυμικής. [Σημειώσεις μαθήματος]. Βιοθυμική Θεραπεία & Κλινική Ύπνωση. Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής. Αθήνα.